น้องหมา

หลักฐานชิ้นสำคัญที่ยืนยันว่า Techichi เป็นสุนัขตั้งแต่สมัย Toltecs คือรูปแกะสลักสุนัขบนหินเป็นรูปของสุนัขที่มีลักษณะใกล้เคียงกับชิวาวาในปัจจุบัน รูปแกะสลักนี้ปัจจุบันอยู่ที่ Monastery of Auejotzingo ตั้งอยู่ที่ประเทศเม็กซิโก

หลังจากอาณาจักร Toltecs ล่มสลายหายไป ก็ถึงคราวเจริญรุ่งเรืองของอาณาจักร Aztec ซึ่งเกิดขึ้นในบริเวณเดียวกับ Toltecs จึงทำให้มีผู้ค้นพบเศษซากโบราณวัตถุอยู่เสมอ และมักจะเจอหลักฐานเก่าแก่เกี่ยวกับต้นตระกูลสายพันธุ์ของชิวาวาอยู่เสมอ ซึ่งเจอครั้งแรกในปี ค.ศ.1850 ที่โบราณสถานใกล้กับ Casas Grandes โดยเชื่อกันว่าที่แห่งนี้เคยเป็นวังของพระจักรพรรดิ Motezuma  ที่ 1 แห่ง "Aztec"